River Dolphin survey: অসমৰ পাঁচখন নদীত আছে ৬৩৫ টা শিহু; সোৱণশিৰিত উদ্বেগজনকভাৱে হ্ৰাস শিহুৰ সংখ্যা
অসমত শিহুৰ সামগ্ৰিক জনসংখ্যা সুস্থিৰ হৈ থকাৰ বিপৰীতে প্ৰতিবেদনখনে এক মিশ্ৰিত ছবি দাঙি ধৰিছে । ব্ৰহ্মপুত্ৰ নদীত শিহুৰ সমৃদ্ধিশালী জনসংখ্যাই আশাৰ সঞ্চাৰ কৰিছে যদিও বৰাক নদীত স্থানীয় বিলুপ্তি আৰু সোৱণশিৰিত ইয়াৰ সংখ্যা হ্ৰাস পোৱাৰ বাবে মনোযোগৰ প্ৰয়োজন ।
ভাৰতৰ প্ৰথমটো বিস্তৃত শিহু (River Dolfin) জৰীপত সমগ্ৰ দেশতে ৬,৩২৭ টা শিহুৰ উপস্থিতি অনুমান কৰা হৈছে । অসমৰ পাঁচখন নদীত ৬৩৫ টা শিহুৰ উপস্থিতি পোৱা গৈছে । গুজৰাটৰ জুনাগড়ত ৰাষ্ট্ৰীয় বন্যপ্ৰাণী ব’ৰ্ডৰ সপ্তম বৈঠকৰ সময়ত প্ৰধানমন্ত্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোদীয়ে প্ৰকাশ কৰা এই প্ৰতিবেদনত দেশৰ নদীসমূহত গংগীয় শিহুৰ স্থিতি সম্পৰ্কে গুৰুত্বপূৰ্ণ আভাস পোৱা গৈছে ।
৮,৫০৭ কিলোমিটাৰ দৈৰ্ঘ্যৰ ২৮খন নদীত কৰা এই সমীক্ষা অনুসৰি অসম বিলুপ্তপ্ৰায় গংগীয় শিহু (Platanista gangetica)ৰ অন্যতম মূল সংৰক্ষণ ক্ষেত্ৰ হৈয়েই আছে । এই তথ্যই ইংগিত দিয়ে যে ব্ৰহ্মপুত্ৰ নদীত এই শিহুৰ এক সুস্থিৰ আৰু বাধামুক্ত জনসংখ্যা আছে, যাৰ বাবে ই ইহঁতৰ দীৰ্ঘম্যাদী অস্তিত্বৰ বাবে এক গুৰূত্বপূৰ্ণ বাসস্থান হিচাপে পৰিগণিত হৈছে ।
এই সমীক্ষাত দেখা গৈছে যে ব্ৰহ্মপুত্ৰ নদীত গংগা নদীৰ শিহুৰ আনুমানিক জনসংখ্যা ভাৰতৰ বন্যপ্ৰাণী প্ৰতিষ্ঠানৰ ২০২০ চনৰ অনুমানৰ সৈতে সামঞ্জস্যপূৰ্ণ । ইয়াৰ পৰা অনুমান কৰিব পাৰি যে ১৯৯৭ চনৰ পৰা শিহুৰ জনসংখ্যা সুস্থিৰ হৈ আছে, বছৰৰ পিছত বছৰ ধৰি বৃদ্ধিৰ লক্ষণো দেখা গৈছে । ব্ৰহ্মপুত্ৰৰ অবিক্ষিপ্ত প্ৰাকৃতিক বাসস্থানে এই জলজ স্তন্যপায়ী প্ৰাণীসমূহক সহায় কৰাৰ ক্ষেত্ৰত অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰিছে ।
কিন্তু এই সমীক্ষাত অসমৰ অন্যান্য নদী ব্যৱস্থাক লৈ উদ্বেগ উত্থাপন হয় । এসময়ত এই শিহুবোৰৰ বাসস্থান বৰাক নদীত কোনো ধৰণৰ শিহু দেখা পোৱা নগ’ল, যিয়ে স্থানীয় বিলুপ্তিৰ সম্ভাৱনাৰ ইংগিত দিয়ে । ইয়াৰ উপৰিও সোৱণশিৰি নদীত শিহুৰ সংখ্যা “দ্ৰুত হ্ৰাস” দেখা গৈছে, ই সংৰক্ষণবিদসকলৰ বাবে চিন্তাৰ বিষয় হিচাপে চিহ্নিত কৰিছে ।
প্ৰতিবেদনত অসমৰ ভিতৰতে কেইবাটাও গুৰুত্বপূৰ্ণ অঞ্চল চিনাক্ত কৰা হৈছে, য’ত শিহুৰ জনসংখ্যা উল্লেখযোগ্য হৈয়ে আছে । ইয়াৰ ভিতৰত আছে:
- কুলচি নদী (কামৰূপ জিলা)
- সোৱণশিৰি নদী (লখিমপুৰ জিলা)
- ব্ৰহ্মপুত্ৰ নদী (মাজুলী আৰু গুৱাহাটী)
- ডিব্ৰু-ছৈখোৱা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান (তিনচুকীয়া জিলা)
- কাজিৰঙা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান (বিশ্বনাথ জিলা)
- ব্ৰহ্মপুত্ৰৰ গোৱালপাৰা-বঙাইগাঁও অংশ
- ধুবুৰী অঞ্চল
এই অঞ্চলসমূহ কেৱল শিহুৰ বাবেই নহয়, অন্যান্য বিপন্ন প্ৰজাতিৰ যেনে উদ আৰু বৰটোকোলাৰ বাবেও গুৰুত্বপূৰ্ণ সংৰক্ষণ স্থান হিচাপে পৰিগণিত হৈ আহিছে ।
প্ৰজেক্ট শিহুৰ অধীনত কৰা এই সমীক্ষাত অসমৰ নদী ব্যৱস্থাত লক্ষ্যভিত্তিক সংৰক্ষণ প্ৰচেষ্টাৰ প্ৰয়োজনীয়তাৰ ওপৰত আলোকপাত কৰা হৈছে । প্ৰতিবেদনত গুৰুত্ব আৰোপ কৰা হৈছে যে এই জলজ স্তন্যপায়ী প্ৰাণীসমূহক সুৰক্ষা প্ৰদানৰ ক্ষেত্ৰত স্থানীয় জনগোষ্ঠীসমূহ সক্ৰিয়ভাৱে জড়িত হ’ব লাগিব । ইয়াৰ উপৰিও শিহু আৰু ইয়াৰ পৰিৱেশ তন্ত্ৰৰ অংশীদাৰ অন্যান্য প্ৰজাতিৰ অস্তিত্ব নিশ্চিত কৰিবলৈ নদীত ইয়াৰ বাসস্থান সংৰক্ষণৰ গুৰুত্বৰ ওপৰত আলোকপাত কৰা হয় ।
প্ৰধানমন্ত্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোদীয়ে প্ৰতিবেদন প্ৰকাশ কৰাৰ সময়ত সংৰক্ষণৰ ক্ষেত্ৰত সজাগতামূলক কাৰ্যসূচীৰ ভূমিকাৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰে । তেওঁ শিহুৰ বাসস্থানৰ ওচৰত বাস কৰা গাঁৱৰ লোক আৰু স্থানীয় জনসাধাৰণৰ অংশগ্ৰহণ বৃদ্ধিৰ বাবে আহ্বান জনায় । তেওঁ স্কুলীয়া ছাত্ৰ-ছাত্ৰীসকলক শিহু সংৰক্ষণৰ বিষয়ে সংবেদনশীল কৰিবলৈ এক্সপ’জাৰ ভিজিটৰ আয়োজন কৰাৰ পৰামৰ্শও আগবঢ়ায় ।
অসমত শিহুৰ সামগ্ৰিক জনসংখ্যা সুস্থিৰ হৈ থকাৰ বিপৰীতে প্ৰতিবেদনখনে এক মিশ্ৰিত ছবি দাঙি ধৰিছে । ব্ৰহ্মপুত্ৰ নদীত শিহুৰ সমৃদ্ধিশালী জনসংখ্যাই আশাৰ সঞ্চাৰ কৰিছে যদিও বৰাক নদীত স্থানীয় বিলুপ্তি আৰু সোৱণশিৰিত ইয়াৰ সংখ্যা হ্ৰাস পোৱাৰ বাবে মনোযোগৰ প্ৰয়োজন । ভাৰতৰ বিপন্ন শিহুৰ মূল বাসস্থান হিচাপে ৰাজ্যখনৰ মৰ্যাদা বজাই ৰাখিবলৈ চিনাক্ত কৰা গুৰুত্বপূৰ্ণ অঞ্চলসমূহত সংৰক্ষণৰ প্ৰচেষ্টা অতি প্ৰয়োজনীয় হ’ব ।
২০২২ চনৰ ১ মাৰ্চৰ পৰা ২০২৩ চনৰ ২১ মাৰ্চৰ ভিতৰত কৰা এই সমীক্ষাটোৱে ভাৰতত শিহুৰ অৱস্থা বুজিবলৈ এক উল্লেখযোগ্য পদক্ষেপ গ্ৰহণ কৰিছে । প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে প্ৰকাশ কৰা প্ৰতিবেদনৰ উদ্ধৃতি দি দ্য আসাম ট্ৰিবিউনে প্ৰকাশ কৰিছে এই তথ্য ।
