বেদখলৰ কবলত দেশৰ ২৫ খন ৰাজ্য আৰু কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চলৰ ১৩,০০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক বনাঞ্চল

সমগ্ৰ দেশত বেদখলৰ কবলত পৰিছে ২৫ খন ৰাজ্য আৰু কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চলৰ ১৩,০০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক বনাঞ্চল । দিল্লী, ছিকিম আৰু গোৱাৰ মুঠ ভৌগলিক ক্ষেত্ৰক যদি একলগ কৰা হয়, তেন্তে বেদখলকৃত ভূমিৰ পৰিমাণ তাতোকৈও অধিক হ’ব । কেন্দ্ৰীয় পৰিৱেশ মন্ত্ৰণালয়ে দাখিল কৰিছে এই তথ্য । অৱশ্যে ১০ খন ৰাজ্যই এতিয়াও দাখিল কৰিব পৰা নাই বেদখলকৃত বনাঞ্চলৰ তথ্য ।

যোৱা বছৰ ৰাষ্ট্ৰীয় সেউজ ন্যায়াধিকৰণে পিটিআইৰ প্ৰতিবেদনৰ প্ৰতি লক্ষ্য ৰাখিছিল, য’ত চৰকাৰী তথ্যৰ উদ্ধৃতি দিয়া হৈছিল । এই প্ৰতিবেদনত কোৱা হৈছিল যে ভাৰতত ৭,৫০,৬৪৮ হেক্টৰ (বা ৭,৫০৬.৪৮ বৰ্গ কিলোমিটাৰ) বনাঞ্চল…দিল্লীৰ আকাৰৰ পাঁচগুণতকৈও অধিক বেদখল কৰা হৈছে ।

যোৱা বছৰৰ এপ্ৰিল মাহত সেউজ ন্যায়াধীকৰণে মন্ত্ৰণালয়ক সকলো ৰাজ্য আৰু কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চলৰ বনাঞ্চল বেদখলৰ সবিশেষ নিৰ্দিষ্ট আৰ্হিত সংকলন কৰিবলৈ নিৰ্দেশ দিছিল । যোৱা সপ্তাহত সেউজ ন্যায়াধীকৰণক দাখিল কৰা এক প্ৰতিবেদনত মন্ত্ৰণালয়ে কয় যে এতিয়ালৈকে তথ্য প্ৰদান কৰা ২৫ খন ৰাজ্য আৰু কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চলত ২০২৪ চনৰ মাৰ্চ মাহলৈকে মুঠ ১৩,০৫,৬৬৮.১ হেক্টৰ (বা ১৩,০৫৬ বৰ্গ কিলোমিটাৰ) বনাঞ্চল বেদখলৰ কবলত পৰিছে ।

এই ৰাজ্য আৰু কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চলসমূহ হৈছে- আন্দামান আৰু নিকোবৰ দীপপুঞ্জ, অসম, অৰুণাচল প্ৰদেশ, অন্ধ্ৰপ্ৰদেশ, চত্তীশগড়, চণ্ডীগড়, দাদৰ আৰু নগৰ হাভেলি, দমন আৰু দিউ, কেৰালা, লক্ষ্যদ্বীপ, মহাৰাষ্ট্ৰ, ওড়িশা, পুডুচেৰী, পঞ্জাৱ, তামিলনাডু, ত্ৰিপুৰা, উত্তৰাখণ্ড, উত্তৰ প্ৰদেশ, ঝাৰখণ্ড, ছিকিম, মধ্যপ্ৰদেশ, মিজোৰাম আৰু মণিপুৰ ।

যিসমূহ ৰাজ্যই এতিয়াও তথ্য প্ৰকাশ কৰা নাই, সেই ৰাজ্যসমূহ হৈছে- বিহাৰ, হাৰিয়ানা, হিমাচল প্ৰদেশ, ৰাজস্থান, তেলাংগানা, পশ্চিম বংগ, নাগালেণ্ড, দিল্লী, জম্মু-কাশ্মীৰ আৰু লাডাখ ।

বনাঞ্চল বা The Recorded Forest Area (RFA) ত চৰকাৰে আনুষ্ঠানিকভাৱে বনাঞ্চল হিচাপে নিৰ্ধাৰণ কৰা ভূমি অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হয়, যদিও ইয়াত গছ-গছনিৰ আৱৰণ নাথাকে ।

RFAক তিনিটা ভাগত ভাগ কৰা হৈছে: সংৰক্ষিত বনাঞ্চল, যিবোৰৰ সম্পূৰ্ণ সুৰক্ষিত আছে, য’ত চিকাৰ আৰু চৰণীয়া পথাৰৰ দৰে কাৰ্যকলাপ সাধাৰণতে নিষিদ্ধ কৰা হৈছে; সংৰক্ষিত বনাঞ্চল, য’ত বিশেষভাৱে বাধা নিষিদ্ধ নহ’লে কিছুমান কাৰ্যকলাপৰ অনুমতি দিয়া হয়; আৰু অশ্ৰেণীবিহীন বনাঞ্চল, যিবোৰ সংৰক্ষিত বা সংৰক্ষিত হিচাপে শ্ৰেণীভুক্ত নহয় ।

ই বনাঞ্চলৰ আৱৰণৰ পৰা পৃথক যিয়ে আইনী মৰ্যাদা নিৰ্বিশেষে গছ-গছনিৰে আবৃত প্ৰকৃত অঞ্চলটোক বুজায় (১ হেক্টৰতকৈ অধিক অঞ্চল গছ-গছনিৰ ঘনত্ব কমেও ১০ শতাংশ) । বনাঞ্চলৰ আৱৰণৰ ভিতৰত লিপিবদ্ধ বনাঞ্চলৰ ভিতৰত বাগিচা, সামূহিক অৰণ্য আৰু গছ-গছনিৰে ভৰা ব্যক্তিগত মাটি অন্তৰ্ভুক্ত ।

মন্ত্ৰণালয়ৰ প্ৰতিবেদন অনুসৰি সকলো ৰাজ্য আৰু কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চলৰ ভিতৰত মধ্যপ্ৰদেশত সৰ্বাধিক বনাঞ্চল বেদখল হৈছে, ২০২৪ চনৰ মাৰ্চ মাহলৈকে ৫,৪৬০.৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ বনাঞ্চল বেদখলৰ কবলত পৰিছে । দ্বিতীয় স্থানত আছে অসম । অসমত ৩,৬২০.৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ বনাঞ্চল বেদখল হৈছে ।

কৰ্ণাটকৰ মুঠ ৮৬৩.০৮ বৰ্গ কিলোমিটাৰ বনাঞ্চল বেদখলৰ কবলত, তাৰ পিছতে মহাৰাষ্ট্ৰৰ ৫৭৫.৫৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ, অৰুণাচল প্ৰদেশত ৫৩৪.৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ, ওড়িশাত ৪০৫.০৭ বৰ্গ কিলোমিটাৰ, উত্তৰ প্ৰদেশৰ ২৬৪.৯৭ বৰ্গ কিলোমিটাৰ, মিজোৰামত ২৪৭.৭২ বৰ্গ কিলোমিটাৰ, ঝাৰখণ্ডত ২০০.৪০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ আৰু ছত্তীশগড়ত ১৬৮.৯১ বৰ্গ কিলোমিটাৰ বেদখল হৈ আছে ।

ইয়াৰোপৰি তামিলনাডুত ১৫৭.৬৮ বৰ্গ কিলোমিটাৰ বনভূমি, অন্ধ্ৰপ্ৰদেশৰ ১৩৩.১৮ বৰ্গ কিলোমিটাৰ, গুজৰাটত ১৩০.০৮ বৰ্গ কিলোমিটাৰ, পঞ্জাৱত ৭৫.৬৭ বৰ্গ কিলোমিটাৰ, উত্তৰাখণ্ড ৪৯.৯২ বৰ্গ কিলোমিটাৰ, কেৰালাত ৪৯.৭৫ বৰ্গ কিলোমিটাৰ, ত্ৰিপুৰাত ৪২.৪২ বৰ্গ কিলোমিটাৰ, আন্দামান আৰু নিকোবৰ দ্বীপপুঞ্জত ৩৭.৪২ বৰ্গ কিলোমিটাৰ আৰু মণিপুৰত ৩২.৭ বৰ্গ কিলোমিটাৰ বনাঞ্চল বেদখল হৈ আছে ।

মন্ত্ৰণালয়ৰ প্ৰতিবেদনত কোৱা হৈছে যে বৰ্তমানলৈকে ৪০৯.৭৭ বৰ্গ কিলোমিটাৰ বনাঞ্চলৰ পৰা বেদখল আঁতৰোৱা হৈছে । কিন্তু ২০২৪ চনৰ মাৰ্চ মাহলৈকে এই অঞ্চলখিনি বেদখল কৰা মুঠ বনভূমিৰ পৰা বাদ দিয়া হৈছিল নে নাই সেয়া স্পষ্ট নহয় ।

মন্ত্ৰণালয়ে সেউজ ন্যায়াধীকৰণক অৱগত কৰে যে যোৱা বছৰৰ ১ মে’, ১৭ মে’ আৰু ২৮ মে’ত প্ৰেৰণ কৰা পত্ৰৰ জৰিয়তে ৰাজ্যসমূহক তথ্য দাখিল কৰিবলৈ কোৱা হৈছে । ৰাজ্য আৰু কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চলসমূহকো ফোনযোগে একাধিকবাৰ সোঁৱৰাই দিয়া হয় আৰু ১১ নৱেম্বৰত তেওঁলোকৰ সৈতে এখন বৈঠক অনুষ্ঠিত হয় ।

মন্ত্ৰালয়ে চলিত বৰ্ষৰ ২২ ফেব্ৰুৱাৰী আৰু ২৬ মাৰ্চত পুনৰ পত্ৰ প্ৰেৰণ কৰি বাকী ৰাজ্য আৰু কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চলসমূহক তথ্যসমূহ তালিকাভুক্ত আৰ্হিত প্ৰদান কৰিবলৈ কয় ।