কাশ্মীৰৰ আঁৰ লৈ কিদৰে বাৰে বাৰে ভাৰতৰ পিঠিত ছুৰীকাঘাত কৰিছে পাকিস্তানে? এক অৱলোকন

পুনৰ আৰম্ভ হৈছে কাশ্মীৰক অশান্ত কৰাৰ কুৎসিত ষড়যন্ত্ৰ । শান্তি ঘূৰি অহা উপত্যকাটোত পুনৰ আৰম্ভ হৈছে ৰক্তাৰক্তিৰ খেল । ধৰ্মীয় পৰিচয়ৰ ভিত্তিত পহলগামত নিৰীহ পৰ্যটকৰ নিৰ্মম হত্যাকাণ্ডই সমগ্ৰ দেশ কঁপাই তুলিছে । সমগ্ৰ দেশতে বিয়পি পৰিছে ক্ষোভ আৰু শোকৰ ছাঁ । কাশ্মীৰৰ সমস্যা দেশৰ বাবে এটুকুৰা ঘাঁ হৈ পৰিছে । ভূ-স্বৰ্গ বুলি কোৱা কাশ্মীৰ পাকিস্তানৰ কুৎসিত কাৰ্যকলাপৰ বাবে, স্বাধীনতাৰ ঠিক পিছতেই যুদ্ধ আৰু হিংসাৰ কবলত পৰিছিল । আজিলৈকে পাকিস্তানে এই সত্যটো মানি ল’ব পৰা নাই যে কাশ্মীৰ ভাৰতৰ এক অবিচ্ছেদ্য অংগ ।

উপত্যকাটোত স্থানীয় জনসাধাৰণৰ মাজত শান্তি বিৰাজ কৰা তথা পৰ্যটকৰ সংখ্যা ক্ৰমাৎ বৃদ্ধি পোৱাৰ মাজত পাকিস্তান আৰু ইয়াৰ ভাড়াতীয়া গোটবোৰ যেন ক্ৰমান্বয়ে উদ্বিগ্ন হৈ পৰিছে । ৩৭০ অনুচ্ছেদ বিলুপ্ত কৰা, স্থানীয় সংস্থা আৰু শেহতীয়াকৈ বিধানসভা নিৰ্বাচনত ভোটাৰৰ ব্যাপক অংশগ্ৰহণে পাকিস্তানক আৰু অধিক অস্থিৰ কৰি তুলিছে । মোদী চৰকাৰৰ দিনত কাশ্মীৰৰ উন্নয়নৰ সুনিৰ্দিষ্ট পৰিকল্পনাই উপত্যকাবাসীৰ দিল্লীৰ প্ৰতি আস্থা বৃদ্ধি কৰিছে । পাকিস্তান আৰু সন্ত্ৰাসবাদীয়ে যিকোনো প্ৰকাৰে এই সম্প্ৰীতিৰ পৰিৱেশ বিনষ্ট কৰিব বিচাৰে । তেওঁলোকৰ কুৎসিত কাম-কাজত নতুনত্ব একো নাই ।

সেনাৰ অভিযান

যুদ্ধত পৰাস্ত হোৱাৰ পিছতো শিক্ষা নহ’ল পাকিস্তানৰ
ভাৰতৰ সৈতে কাশ্মীৰৰ চূড়ান্ত একত্ৰীকৰণৰ পাছতো পাকিস্তানৰ এতিয়াও কু-দৃষ্টি আছে । যুদ্ধৰ জৰিয়তে এই ঠাই দখল কৰিবলৈ পাকিস্তানে কৰা প্ৰতিটো প্ৰচেষ্টা বিফল হ’ল । ১৯৪৭ চনত প্ৰথমবাৰৰ বাবে জনজাতীয় লোকৰ আঁৰ লৈ কাশ্মীৰত আক্ৰমণ চলাইছিল । পাকিস্তানে পৰাজয়ৰ সন্মুখীন হ’ল যদিও প্ৰধানমন্ত্ৰী নেহৰুৰ নিৰ্দেশৰ বাবে আগবাঢ়ি যোৱা ভাৰতীয় বাহিনীয়ে থমকি ৰ’ব লগা হ’ল । পাকিস্তান অধিকৃত কাশ্মীৰ নামৰ কাশ্মীৰৰ এটা অংশ তেতিয়াৰ পৰা পাকিস্তানৰ দখলত আছে ।

১৯৬৫ চনত পাকিস্তানে পুনৰবাৰ যুদ্ধ আৰম্ভ কৰে । তাৰ পিছতো পৰাজিত হ’ল । কিন্তু তাছকেন্দ চুক্তিৰ বাবে ভাৰতে পুনৰ পিছুৱাই যাব লগা হ’ল । ১৯৭১ আৰু ১৯৯৯ চনৰ যুদ্ধত পাকিস্তানে পুনৰ আত্মসমৰ্পণ কৰিবলগীয়া হয় । ইফালে শান্তি আলোচনা আৰু ভ্ৰমণৰ ধাৰাবাহিকতা অব্যাহত থাকিল যদিও পাকিস্তানৰ কু-অভিপ্ৰায় অক্ষত অৱস্থাত থাকিল ।

পহলগামত সেনাৰ অভিযান

ভাৰতৰ সৈতে মুখামুখি প্ৰতিযোগিতাত প্ৰতিদ্বন্দ্বিতা কৰিব নোৱাৰি পাকিস্তানে কাশ্মীৰ সন্দৰ্ভত নিজৰ কৌশল সলনি কৰিলে । ইয়াৰ বাবে দেশখনে উপত্যকাত অনুপ্ৰৱেশ বৃদ্ধি কৰিলে । ধৰ্ম আৰু অন্যান্য প্ৰলোভনেৰে স্থানীয় যুৱক-যুৱতীসকলক প্ৰলোভিত কৰি বিপথে পৰিচালিত কৰিছিল । সামৰিক প্ৰশিক্ষণ দিয়াৰ পিছত অস্ত্ৰ-শস্ত্ৰৰে উপত্যকালৈ পঠিয়াবলৈ আৰম্ভ কৰিছিল । এই ধাৰা যোৱা শতিকাৰ অষ্টম দশকৰ পৰা তীব্ৰতৰ হৈ পৰিছিল । কাশ্মীৰৰ ৰাজনৈতিক পৰিৱেশেও পাকিস্তানৰ কাম-কাজ সহজ কৰি তুলিছিল ।

নিৰ্বাচনৰ ৰিগিঙে পৰিস্থিতি অধিক ভয়াৱহ কৰি তুলিলে
১৯৮২ চনৰ ৬ ছেপ্টেম্বৰত শ্বেখ আব্দুল্লাৰ মৃত্যুৰ পিছত কংগ্ৰেছৰ সহযোগত ফাৰুক আব্দুল্লা জম্মু-কাশ্মীৰৰ মুখ্যমন্ত্ৰী হয় । কিন্তু ১৯৮৩ চনৰ বিধানসভা নিৰ্বাচনত দুয়ো পক্ষৰ মাজৰ দূৰত্ব যথেষ্ট বৃদ্ধি পায় । ইফালে পাকিস্তান সমৰ্থকৰ কাৰ্যকলাপ বৃদ্ধি পাবলৈ আৰম্ভ কৰিছিল উপত্যকাটোত । পঞ্জাৱত ক্ৰমবৰ্ধমান সন্ত্ৰাসবাদে পৰিস্থিতি আৰু অধিক ভয়াৱহ কৰি তুলিলে । কেন্দ্ৰৰ নিৰ্দেশ অনুসৰি ১৯৮৪ চনৰ ২ জুলাইত ৰাজ্যপাল জগমোহনে ফাৰুক আব্দুল্লাৰ চৰকাৰক বৰ্খাস্ত কৰে । ইয়াৰ পিছত চৰকাৰ গঠন কৰিলে জি.এম. শ্বাহে । কিন্তু ১৯৮৬ চনৰ ৭ মাৰ্চত শ্বাহৰ চৰকাৰকো বৰ্খাস্ত কৰা হয় ।

পহলগামত সেনাৰ অভিযান

কংগ্ৰেছ আৰু ফাৰুক আব্দুল্লা আকৌ এবাৰ ওচৰ চাপি অহাৰ বাবেই এই চৰকাৰৰ পতন ঘটিছিল । ফাৰুক আব্দুল্লা পুনৰ মুখ্যমন্ত্ৰীৰ পদত অধিষ্ঠিত হয় । ১৯৮৭ চনৰ বিধানসভা নিৰ্বাচনত ৰাজ্যত ব্যাপক ৰিগিং সংঘটিত হৈছিল । এই নিৰ্বাচনে মূলসুঁতিৰ দল আৰু তেওঁলোকৰ নেতাসকলৰ যি সামান্য বিশ্বাসযোগ্যতা বাকী আছিল, প্ৰায় ধ্বংস কৰি পেলালে । ইয়াৰ ফলত বিচ্ছিন্নতাবাদী শক্তি শক্তিশালী হ’ল । চৰকাৰে নিজৰ বিশ্বাসযোগ্যতা হেৰুৱাই পেলাইছিল । সন্ত্ৰাসবাদীৰ সন্মুখত অসহায় হৈ পৰিল আৰক্ষী-প্ৰশাসন । ১৯৮৯ চনত উপত্যকাটো হিংসাৰ দাবানলত দগ্ধ হয় ।

ৰুবাইয়া ছাইদৰ অপহৰণ আৰু সন্ত্ৰাসবাদীৰ ওচৰত আত্মসমৰ্পণ
সন্ত্ৰাসবাদীৰ পৰৱৰ্তী পদক্ষেপৰ প্ৰতিধ্বনি বিশ্বৰ সকলো দেশতে বিয়পি পৰিল আৰু কাশ্মীৰৰ স্থানীয় জনসাধাৰণ তীব্ৰ সন্ত্ৰাসৰ কবলত পৰিল । সেই সময়ত ফাৰুক আব্দুল্লা মুখ্যমন্ত্ৰী আছিল । বিশ্বনাথ প্ৰতাপ সিঙে ১৯৮৯ চনৰ ২ ডিচেম্বৰত প্ৰধানমন্ত্ৰী হিচাপে শপত গ্ৰহণ কৰে । তেওঁৰ চৰকাৰত বিজেপি আৰু কমিউনিষ্টৰ সমৰ্থন আছিল । ১৯৮৯ চনৰ ৮ ডিচেম্বৰত সিঙে শপত গ্ৰহণ কৰাৰ মাত্ৰ ছদিনৰ পাছত তেওঁৰ চৰকাৰৰ গৃহমন্ত্ৰী মুফতি মহম্মদ ছাইদৰ কন্যা ড° ৰুবাইয়া ছাইদক সন্ত্ৰাসবাদীয়ে অপহৰণ কৰে ।

পহলগামত সষ্টম সেনা

৫টা সন্ত্ৰাসবাদীক মুকলি কৰি দিয়াৰ বিনিময়ত ১৩ ডিচেম্বৰত ৰুবাইয়াক ঘূৰাই দিয়া হৈছিল । ৰুবাইয়াক হয়তো মুকলি কৰি দিয়া হ’ল, কিন্তু ৰাজ্য আৰু কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰৰ এই আত্মসমৰ্পণে সন্ত্ৰাসবাদীৰ মনোবল বৃদ্ধি কৰিলে । যদিও ৰাজ্যত নিৰ্বাচিত চৰকাৰ আৰু বিশাল আৰক্ষী-প্ৰশাসন বাহিনী আছিল, তথাপিও সন্ত্ৰাসবাদীৰ সন্মুখত সকলো অসহায় হৈ পৰিছিল ।

অসহায় ৰাজ্যপালৰ পৰা সহায়ৰ বাবে আহ্বান
১৯৯০ চনৰ ১৯ ​​জানুৱাৰীত জগমোহনে দ্বিতীয়বাৰৰ বাবে জম্মু-কাশ্মীৰৰ ৰাজ্যপাল হিচাপে শপত গ্ৰহণ কৰে । প্ৰথমবাৰৰ বাবে তেওঁক ইন্দিৰা গান্ধীয়ে কাশ্মীৰলৈ পঠিয়াইছিল । এইবাৰ বিশ্বনাথ প্ৰতাপ সিঙে তেওঁক বিশ্বাস কৰিছিল । জগমোহনে তেওঁৰ ‘মাই ফ্ৰ’জেন টাৰ্বুলেন্স ইন কাশ্মীৰ’ নামৰ গ্ৰন্থখনত সেই সময়ৰ পৰিবেশৰ বৰ্ণনা কৰিছে, “সেই নিশাটো ৰাজভৱনৰ টেলিফোন বাজি থাকিল সহায়ৰ বাবে ।”

সন্ত্ৰাসবাদীয়ে কাশ্মীৰী পণ্ডিতসকলক পিছদিনা পুৱা উপত্যকা এৰি যাবলৈ নিৰ্দেশ জাৰি কৰিছিল । সেই ভয়াৱহ পুৱাৰ পৰা পিছৰ দুমাহৰ ভিতৰত বা তাৰ পিছতো প্ৰব্ৰজন কৰিবলৈ বাধ্য হোৱা প্ৰায় ৭৫ হাজাৰ কাশ্মীৰী পণ্ডিতৰ পৰিয়ালৰ লাখ লাখ সদস্যই যি যন্ত্ৰণা পাৰ কৰিছে সেয়া বৰ্ণনাতীত । আনকি পৰৱৰ্তী চৰকাৰসমূহেও তেওঁলোকক ঘৰলৈ ঘূৰাই পঠিয়াব পৰা নাছিল । জগমোহনৰ মতে, নেচনেল কনফাৰেন্স চৰকাৰ আৰু কংগ্ৰেছ নেতা দুয়োৱে উপত্যকাটোত চলি থকা দেশ বিৰোধী কাৰ্যকলাপৰ বিৰুদ্ধে যুঁজ দিয়াৰ কথা কৈছিল যদিও কাৰ্যতঃ একো কৰা নাছিল ।

পহলগামৰ মৃতকক দিল্লীলৈ প্ৰেৰণ

৩৭০ নং অনুচ্ছেদ বিলুপ্ত কৰাৰ ফলত পৰিৱৰ্তনৰ বতাহ
যোৱা ৩৫ বছৰত কাশ্মীৰত হাজাৰ হাজাৰ লোকৰ প্ৰাণ হেৰুৱাইছে । ইয়াৰ ভিতৰত আছে ভাৰতীয় সেনা, পাকিস্তানী অনুপ্ৰৱেশকাৰী, স্থানীয় সন্ত্ৰাসবাদীৰ লগতে বৃহৎ সংখ্যক নিৰীহ সাধাৰণ নাগৰিক । কাশ্মীৰক অশান্তি আৰু হিংসাৰ কুচক্ৰৰ পৰা মুক্ত কৰিবলৈ কেন্দ্ৰৰ নৰেন্দ্ৰ মোদী চৰকাৰে ২০১৯ চনৰ ৫ আগষ্টত কাশ্মীৰক বিশেষ মৰ্যাদা দিয়া অনুচ্ছেদ ৩৭০ আৰু অনুচ্ছেদ ৩৫এ বিলুপ্ত কৰি এক বৃহৎ পদক্ষেপ গ্ৰহণ কৰে ।

ৰাজ্যখনক দুটা ভাগত বিভক্ত কৰি চৰকাৰৰ কমাণ্ড কেন্দ্ৰত ৰাখি মোদী চৰকাৰে দ্বৈত ফ্ৰণ্টত কাম আৰম্ভ কৰিলে । এফালে সন্ত্ৰাসবাদীক নিৰ্দয়ভাৱে নিঃশেষ কৰি পেলোৱা হ’ল আৰু আনফালে বিভিন্ন নিৰ্মাণ আৰু উন্নয়নৰ পৰিকল্পনা ৰূপায়ণ কৰি স্থানীয় জনসাধাৰণৰ মনত চৰকাৰৰ উদ্দেশ্য সম্পৰ্কে আত্মবিশ্বাসৰ সৃষ্টি কৰা হ’ল ।

পহলগামত পৰিস্থিতিৰ বুজ ল’লে অমিত শ্বাহে

অৱশ্যে এই সময়ছোৱাত হিংসাৰ ঘটনা সম্পূর্ণৰূপে ৰোধ কৰিব পৰা নগ’ল যদিও কমিছে ৷ চৰকাৰী তথ্য অনুসৰি সন্ত্ৰাসবাদৰ ঘটনা ৬৬% হ্ৰাস পাইছে, সাধাৰণ নাগৰিকৰ হত্যাৰ হাৰ ৮১% হ্ৰাস পাইছে আৰু নিৰাপত্তা বাহিনীৰ হতাহতৰ সংখ্যা ৪৮% হ্ৰাস পাইছে । শিলগুটি নিক্ষেপ আৰু বন্ধৰ আহ্বান প্ৰায় সম্পূৰ্ণ নিয়ন্ত্ৰণতো সফলতা লাভ কৰা হৈছে ।

মূলসুঁতিত যোগদান কৰি কাশ্মীৰে স্তম্ভিত কৰি তুলিছে পাকিস্তানক
যোৱা কেইবছৰমানৰ পৰা কাশ্মীৰত ঘটি থকা দ্ৰুত পৰিৱৰ্তনে পাকিস্তানক স্তম্ভিত কৰি তুলিছে । মঙলবাৰে পহলগামত নিজৰ ধৰ্মীয় পৰিচয়ৰ ভিত্তিত ২৬ জনতকৈ অধিক নিৰীহ পৰ্যটকক নিৰ্মমভাৱে হত্যা কৰা ঘটনা এই অস্থিৰতাৰ ফল । মোদী চৰকাৰৰ নেতৃত্বত স্থানীয় সংস্থাসমূহত আৰু তাৰ পাছত যোৱা বছৰ ৰাজ্যখনৰ ইতিহাসৰ আটাইতকৈ সফল বিধানসভা-লোকসভা নিৰ্বাচনত ভোটাৰৰ ব্যাপক ভোটদানৰ ফলত পাকিস্তানলৈ এটা বাৰ্তা গৈছে যে উপত্যকাটোৰ জনসাধাৰণক ধৰ্মৰ ভিত্তিত বিপথে পৰিচালিত কৰাৰ দিন শেষ হ’ল ।

পহলগামত অমিত শ্বাহ

জম্মু-কাশ্মীৰৰ অৰ্থনীতিৰ মেৰুদণ্ড হৈছে ইয়ালৈ অহা পৰ্যটক । ২০২০ চনত ৩৪ লাখ পৰ্যটকে কাশ্মীৰ ভ্ৰমণ কৰিছিল । ২০২১ চনত এক কোটি ১৩ লাখ, ২০২২ চনত এক কোটি ৮৮ লাখ, ২০২৩ চনত ২ কোটি ১১ লাখ আৰু ২০২৪ চনত ২ কোটি ৩৬ লাখলৈ বৃদ্ধি পাইছিল এই সংখ্যা । তাত বহুতো উন্নয়ন আৰু নিৰ্মাণ আঁচনি ৰূপায়ণ কৰা হৈছে আৰু বহুতো উন্নয়নমূলক কাম চলি আছে । হিংসা, হত্যা আৰু ৰক্তপাতত অশান্ত কাশ্মীৰৰ জনসাধাৰণে শান্তি বিচাৰে আৰু দেশৰ মূলসুঁতিত যোগদান কৰি আগবাঢ়ি যাব খোজে । এই দিশত ইয়াৰ ক্ৰমবৰ্ধমান পদক্ষেপে পাকিস্তান আৰু ইয়াৰ সহযোগীসকলক অশান্তি দিছে ।