দেশৰ তৃতীয় বৃহত্তম মাটিৰ মালিক ৱাকফা ব’ৰ্ড কি? অসন্তুষ্ট মুছলিম সমাজ, সংশোধন লাগে কেন্দ্ৰক

বৰ্তমান দেশত এটা চৰ্চিত বিষয় হ’ল বাকফা বৰ্ড। কিয়নো  ১৯৯৫ চনৰ বাকফা আইনৰ সংশোধন কৰিবলৈ তৎপৰ হৈ পৰিছে কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰ। এই সন্দৰ্ভত কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰে দুখনকৈ বিধেয়ক সদনক উত্থাপন কৰিব যদিও ইয়াক লৈ মুছলিম সমাজত প্ৰতিক্ৰিয়াৰ সৃষ্টি হৈছে। শুকুৰবাৰে ৱাকফা আইনৰ ৪০ টা সংশোধনৰ প্ৰস্তাৱে কেবিটেনত মঞ্জুৰী লাভ কৰে। ইয়াৰ পাছত ৱাকফাৰ শক্তি কিছু পৰিমাণে কম হৈ যাব।

উল্লেখ কৰা প্ৰয়োজন যে, ২০১৩ চনত ইউ পি এ চৰকাৰে ৱাকফা ব’ৰ্ডৰ শক্তি বৃদ্ধি কৰি দিছিল। কিন্তু সাধাৰণ মুছলিম, দৰিদ্ৰ মুছলিম মহিলা, ছিয়া, বোহৰা আদিয়ে ইয়াৰ বিৰোধিতা কৰিছিল। তেওঁলোকৰ মতে ৱাকফাত সাধাৰণ মুছলিমৰ স্থান নাই। দেশত বৰ্তমান ৩০ খন ৱাকফা ব’ৰ্ড আছে আৰু ৱাকফাৰ সম্পত্তিৰ পৰা প্ৰতি বছৰে ২০০ কোটি টকাৰ ৰাজহ সংগ্ৰহ কৰাৰ অনুমান কৰা হয়।

ৱাকফা আইন কি?

ৱাকফা আইন হৈছে মুছলমান সম্প্ৰদায়ৰ সম্পত্তি আৰু ধৰ্মীয় অনুষ্ঠান পৰিচালনা আৰু নিয়ন্ত্ৰণৰ বাবে প্ৰস্তুত কৰা এক আইন। এই আইনৰ মূল উদ্দেশ্য হ’ল ৱাকফাৰ সম্পত্তিসমূহৰ উচিত সংৰক্ষণ আৰু ভালদৰে পৰিচালনা কৰা। ৱাকফা এক আৰৱী শব্দ। ইয়াৰ অৰ্থ সমৰ্পন কৰা। ইছলামত ৱাকফৰ সম্পত্তি স্থায়ী ধৰ্মীয় আৰু দাতব্য ট্ৰাষ্ট হিচাপে উচৰ্গা কৰা হয়। ইয়াক ধৰ্মীয় উদ্দেশ্য, দুখীয়াৰ সহায়, শিক্ষা আদি ক্ষেত্ৰত ব্যৱহাৰ কৰা হয়। এই সম্পত্তিৰ পৰিচালনা কৰাৰ বাবে প্ৰত্যোক ৰাজ্যতে ৱাকফা ব’ৰ্ড আছে। এই ব’ৰ্ডে সম্পত্তি পঞ্জীয়ন, সংৰক্ষণ আৰু পৰিচালনা কৰে।

ৱাকফা ১৯৯৫ ৰ ধাৰা ৩ ত উল্লেখ আছে যে যদি ৱাকফাই কোনো ভূমি কোনো মুছলমানৰ বুলি ভাৱে তেন্তে সেয়া ৱাকফাৰ সম্পত্তি। ইয়াৰ বাবে ৱাকফাত প্ৰমাণৰ প্ৰয়োজন নাই। দেশৰ অইন কোনো ধৰ্মৰ ওচৰত এনে অধিকাৰ নাই। এতিয়াও ৱাকফাৰ ওচৰত সেই একেই অধিকাৰ আছে। ইয়াৰোপৰি দেখা গৈছে যে বহু শক্তিশালীলোকে এই সম্পত্তি অবৈধভাৱে ব্যৱহাৰ কৰে।

বাকফাৰ ওচৰত কিমান সম্পত্তি আছে

ৱাকফা বৰ্ডৰ ওচৰত সমগ্ৰ দেশত প্ৰায় ৫২,০০০ সম্পত্তি আছিল। ২০০৯ চন পৰ্যন্ত ৪ লাখ একৰৰ ৩ লাখ ৱাকফাৰ পঞ্জীয়ন সম্পত্তি আছিল। আজিৰ তাৰিখত ৮ লাখ একৰ ভূমিৰ লগতে ৭২,২৯২ তকৈ অধিক পঞ্জীয়নভুক্ত অস্থাৱৰ সম্পত্তি আছে। অৰ্থাৎ  ১৩ বছৰত ৱাকফাৰ সম্পত্তি ২ গুণ বৃদ্ধি পাইছে। ইয়াৰোপৰি ১৬,৭১৩ স্থাৱৰ সম্পত্তি আছে। ইয়াৰ সবিশেষ ভাৰতীয় ৱাকফ এচেটছ মেনেজমেণ্ট চিষ্টেম (ৱামছি) পৰ্টেলত পঞ্জীয়ন কৰা হয়।ইয়াৰ উপৰিও প্ৰায় ৩২৯,৯৯৫ টা ৱাকফ সম্পত্তিৰ ভৌগোলিক তথ্য ব্যৱস্থা (জিআইএছ) মেপিং কৰা হৈছে। ৱাকফা বৰ্ডৰ ওচৰত অনুমানিক ১.২ লাখ কোটি টকাৰ সম্পত্তি আছে। যাৰ বাবে ৱাকফা বৰ্ড সশস্ত্ৰ বাহিনী, ভাৰতীয় ৰেলৱেৰ পাছত দেশৰ তৃতীয় বৃহত্তম মাটিৰ মালিক।

উত্তৰ প্ৰদেশৰ চুন্নীসকলৰ ওচৰত ২ লাখ ১০ হাজাৰ ২৩৯ সম্পত্তি আৰু ছিয়া বৰ্ডৰ ওচৰত ১৫,৩৮৬ সম্পত্তি আছে। প্ৰতি বছৰে হাজাৰ হাজাৰলোকে ৱাকফাক সম্পত্তি দান কৰে।  ইয়াৰ বাবে ৱাকফাৰ সম্পত্তি বৃদ্ধি হৈ থাকে।

কি সংশোধন হ’ব

• চৰকাৰে মুছলিম ৱাকফ আইন, ১৯২৩ প্ৰত্যাহাৰ কৰিব ।  এই আইন ঔপনিৱেশিক যুগৰ আইন বুলি বিবেচনা কৰিছে লগতে ই ৱাকফৰ সম্পত্তিৰ ফলপ্ৰসূ ব্যৱস্থাপনাৰ বাবে পৰ্যাপ্ত নহয় বুলি গন্য কৰিছে।
•   চৰকাৰে ৱাকফ আইন, ১৯৯৫ সংশোধন কৰি ৱাকফৰ প্ৰশাসন আৰু পৰিচালনাত স্বচ্ছতা আৰু জবাবদিহিতা আনিব।
• ১৯৯৫ চনৰ ৱাকফা আইন সংশোধন।
• নতুন বিধেয়কখনত আগাখানী আৰু বহৰা ৱাকফৰ সংজ্ঞা দিয়া হৈছে।
• যি মুছলিমলোকে কমেও ৫ বছৰ ইছলাম ধৰ্ম পালন কৰিছে তেওঁহে ৱাকফাক সম্পত্তি দিব পাৰিব।
• নতুন বিধেয়কখনত ৱাকফৰ পৰা পোৱা ধন চৰকাৰে পৰামৰ্শ দিয়া ধৰণে বিধৱা, বিবাহ বিচ্ছেদ আৰু অনাথ শিশুৰ কল্যাণৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰিব লাগিব।
• যি আইনীভাৱে স্থাৱৰ সম্পত্তিৰ মালিক সি ৱাকফা কৰিব পাৰিব।
• নতুন বিধেয়ক অনুসৰি ৱাকফ কৰাৰ সময়ত উত্তৰাধিকাৰী আৰু মহিলাসকলে উত্তৰাধিকাৰীত্বৰ অধিকাৰ আৰু প্ৰাপ্যৰ পৰা বঞ্চিত নহ’ব।
• পঞ্জীয়নভুক্ত সকলো ৱাকফ সম্পত্তিৰ সবিশেষ (বিধেয়কখন কাৰ্যকৰী হোৱাৰ আগৰ ৱাকফ অৰ্থাৎ পুৰণি) ৬ মাহৰ ভিতৰত পৰ্টেলত আপলোড কৰিব লাগিব। ইয়াত ৱাকফৰ সম্পত্তিৰ সীমা, ইয়াৰ ব্যৱহাৰ, কাৰ দখল আদি সকলো তথ্য দিব লাগিব।
• ৱাকফ কৰা ব্যক্তিজনৰ ঠিকনা, ৱাকফ বনোৱাৰ পদ্ধতি, তাৰিখ উল্লেখ কৰিব লাগিব।
• ভূমিৰ ৰাজহ, ইয়াৰ হাৰ, কৰ, আয় আৰু সেই সম্পত্তিৰ পৰা লাভ কৰা আদালতৰ গোচৰৰ সবিশেষ আদি উল্লেখ কৰিব লাগিব।
• এই আইন বলবৎ হোৱাৰ লগে লগে ৱাকফ হিচাপে স্বীকৃতি বা ঘোষিত যিকোনো চৰকাৰী সম্পত্তি ৱাকফ সম্পত্তি বুলি গণ্য কৰা নহ’ব।
• বিবাদিত ভূমিক ৱাকফাৰ বুলি ধৰা নহয়।

ইয়াৰোপৰি ৱাকফ পৰিষদৰ অধ্যক্ষ হ’ব সংখ্যালঘু পৰিক্ৰমা মন্ত্ৰী। ৰাজ্যসভা আৰু লোকসভাৰ পৰা ৩ জন সাংসদ থাকিব। ইয়াৰ উপৰিও মুছলমান সংগঠনৰ তিনিজন ব্যক্তি, বাৰ্ষিক আয় ৫ লাখতকৈ অধিক হোৱা ৱাকফৰ এজন মুতাল্লাৱী, ৩ গৰাকী মুছলমান ব্যক্তি, উচ্চ ন্যায়ালয় বা উচ্চতম ন্যায়ালয়ৰ ২ গৰাকী প্ৰাক্তন ন্যায়াধীশ, এজন জ্যেষ্ঠ অধিবক্তা আৰু ৪ জন গুৰুত্বপূৰ্ণ ব্যক্তি অংশগ্ৰহণ কৰিব । মুছলমান সম্প্ৰদায়ৰ পৰা মনোনীত হোৱাসকলৰ ভিতৰত থাকিব ২ গৰাকী মুছলমান মহিলা।

মুছলিমে বিচাৰে সংশোধন

উল্লেখ কৰা প্ৰয়োজন যে ৱাকফা আইনৰ সংশোধন কৰাৰ বাবে মুছলিম সম্প্ৰদায়ৰ একাংশলোকে দাবী উত্থাপন কৰি আহিছে। তেওঁলোকৰ মতে একাংশলোকে ৱাকফা আইনৰ অপব্যৱহাৰ কৰি আছে। এই ব’ৰ্ডত সাধাৰণ নাগৰিকৰ কোনো অধিকাৰ নাই। কিছুমান শক্তিশালীলোকে ইয়াক নিজৰ সুবিধা মতে পৰিচালনা কৰে। ৱাকফ ব’ৰ্ডে স্বৈৰাচাৰী হৈ নিজৰ ক্ষমতাৰ অপব্যৱহাৰ কৰিছে বুলি অভিযোগ উঠিছে। অৱশ্যে ইয়াৰ বিৰোধিতা কৰিছে বিৰোধিসকলে। বিৰোধী দলসমূহৰ মতে এই আইনৰ সংশোধনৰ প্ৰয়োজন নাই। ইয়াৰ জৰিয়তে কেন্দ্ৰই মুছলিমৰ মাটি কাঢ়ি লোৱাৰ অভিযোগ উত্থাপন কৰিছে।