Women Scientists of ISRO: নিজৰ কৰ্মৰে দেশক গৌৰাম্বিত কৰা ইছৰোৰ কেইগৰাকীমান মহিলা বিজ্ঞানী
ভাৰতীয় মহাকাশ গৱেষণা সংস্থা চমুকৈ ইছৰোত কৰ্মৰত কেইগৰাকীমান মহিলা বিজ্ঞানী, যিয়ে গৌৰৱান্বিত কৰিছে আমাৰ দেশক তথা দেশৰ সমগ্ৰ নাৰী জাতিক । তেওঁলোকৰ বিষয়ে জানো আহক-

ইছৰোৰ কেইগৰাকীমান মহিলা বিজ্ঞানী
আমাৰ দেশৰ বিভিন্ন খণ্ডত পুৰুষৰ সমানে সমানে মহিলায়ো গৌৰৱৰ ধ্বজা বহন কৰি আহিছে । মহাকাশ বিজ্ঞানৰ ক্ষেত্ৰতো আমি দেখা পাওঁ কেবাগৰাকীও মহিলাৰ অৱদান । কল্পনা চাওলাৰ কথা কোনোবাই জানো পাহৰিব পাৰে । মহাকাশ অন্বেষণৰ বাবে গৈ বৰ্তমানেও মহাকাশতে থকা সুনীতা উইলিয়ামছো ভাৰতীয় বংশোদ্ভৱ এগৰাকী মহিলা । ভাৰতীয় মহাকাশ গৱেষণা সংস্থাতো বহুকেইগৰাকী মহিলা বিজ্ঞানীয়ে সেৱা আগবঢ়াই দেশৰ নাম উজলোৱাত অৰিহণা যোগাই আহিছে ।
বিশ্ব বেংকৰ তথ্য মতে, ভাৰতত STEM (বিজ্ঞান, প্ৰযুক্তি, অভিযান্ত্ৰিক আৰু গণিত) স্নাতকৰ ৪৩ শতাংশই হৈছে মহিলা । বিশ্বৰ ভিতৰতে এয়া সৰ্বাধিক পৰিসংখ্যা হিচাপে পৰিগণিত হৈছে । কিন্তু গৱেষণা প্ৰতিষ্ঠান আৰু বিশ্ববিদ্যালয়ৰ বিজ্ঞানী, অভিযন্তা, প্ৰযুক্তিবিদৰ মাত্ৰ ১৪ শতাংশহে মহিলা ।
যোৱা বছৰৰ ফেব্ৰুৱাৰী মাহত কেন্দ্ৰীয় মন্ত্ৰী ডঃ জিতেন্দ্ৰ সিঙে লোকসভাত প্ৰকাশ কৰিছিল যে এতিয়া উচ্চ শিক্ষা পৰ্যায়ত STEMM (বিজ্ঞান, প্ৰযুক্তি, অভিযান্ত্ৰিক, গণিত আৰু চিকিৎসা) ধাৰাত মহিলাৰ নামভৰ্তিৰ সংখ্যা ৪৩%, যিয়ে অহা কেইবছৰমানৰ ভিতৰত পেছাদাৰী বৈজ্ঞানিক ভূমিকা গ্ৰহণ কৰাৰ সম্ভাৱনা আছে । মন্ত্ৰীগৰাকীয়ে লগতে প্ৰকাশ কৰে যে সাধাৰণ উপলব্ধিটো হ’ল বিজ্ঞান ভ্ৰাতৃত্ববোধত মহিলাসকলে ইতিমধ্যে অংশগ্ৰহণমূলক ভূমিকাৰ পৰা নেতৃত্বৰ ভূমিকালৈ বিকশিত হৈছে ।
“পুৰুষৰ তুলনাত মহিলা বিজ্ঞানীৰ সংখ্যা এতিয়াও কম, সঠিককৈ ক’বলৈ গ’লে ই ১৮.৬% হে মাত্ৰ । মহিলাৰ দ্বাৰা পৰিচালিত গৱেষণা আৰু উদ্ভাৱন প্ৰকল্প ২৫% পৰ্যন্ত, কিন্তু যোৱা কেইবছৰমানৰ পৰা উচ্চ শিক্ষাৰ নামভৰ্তিৰ সংখ্যা ব্যাপকভাৱে বৃদ্ধি পাইছে, এই হাৰ ৪৩% হৈছেগৈ । অৰ্থাৎ, কাইলৈ যেতিয়া এই ছোৱালীবোৰে সেই পদবোৰ ল’ব, তেতিয়া এই আনুপাতিকভাৱে কৰ্মৰত বিজ্ঞানীসকলৰ সংখ্যাও আৰু অধিক বৃদ্ধি পাব ।” মন্ত্ৰীগৰাকীয়ে লগতে কয় ।
এইখিনিতে ভাৰতীয় মহাকাশ গৱেষণা সংস্থা চমুকৈ ইছৰোত কৰ্মৰত কেইগৰাকীমান মহিলা বিজ্ঞানীৰ বিষয়ে জানো আহক-
কল্পনা কালাহাষ্টী
কল্পনা কালাহাষ্টী ভাৰতীয় মহাকাশ গৱেষণা সংস্থা (ISRO)ত কৰ্মৰত এগৰাকী ভাৰতীয় বিজ্ঞানী আৰু মহাকাশ অভিযন্তা । তেওঁ ২০২৩ চনৰ ১৪ জুলাইত উৎক্ষেপণ কৰা ইছৰ’ৰ চন্দ্ৰযান-৩ মহাকাশ অভিযানৰ উপ-প্ৰকল্প সঞ্চালক হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰিছিল । ভাৰতৰ বিভিন্ন উপগ্ৰহ নিৰ্মাণত কল্পনাই গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰিছিল আৰু ইছৰ’ৰ চন্দ্ৰযান-২ আৰু মংগলযান আদি ডাঙৰ অভিযানৰ সৈতে জড়িত আছিল ।
২০০৩ চনৰ পৰা কালাহাষ্টীয়ে বিজ্ঞানী হিচাপে ইছৰোৰ সৈতে জড়িত হৈ আছে । প্ৰথম বছৰবোৰত কল্পনাই বিভিন্ন উপগ্ৰহ প্ৰকল্পত কাম কৰিছিল আৰু কেইবাটাও যোগাযোগ আৰু ৰিম’ট চেন্সিং উপগ্ৰহৰ সফল উৎক্ষেপণ অভিযানৰ অংশ আছিল । উপগ্ৰহৰ সঠিক স্থান নিৰ্ণয়ৰ বাবে প্ৰপালচন ব্যৱস্থা বিকশিত কৰাৰ পৰা আৰম্ভ কৰি উন্নত ইমেজিং সঁজুলি ডিজাইন কৰা, পৃথিৱীৰ উচ্চ ৰেজ’লিউচনৰ ছবি ধৰি ৰখালৈকে তেওঁৰ ভূমিকা অপৰিহাৰ্য ।
মংগল কক্ষপথ অভিযান (মংগলযান) আৰু চন্দ্ৰযান-২ৰ দৰে উল্লেখনীয় প্ৰকল্পৰ দিশত তেওঁৰ সফল অৱদানৰ পিছত কালাহাষ্টীক চন্দ্ৰযান-৩ অভিযানৰ উপ প্ৰকল্প পৰিচালক হিচাপে নিযুক্তি দিয়া হয়. য’ত তেওঁ চন্দ্ৰ লেণ্ডাৰ ব্যৱস্থাৰ ডিজাইন আৰু অনুকূলতাত মুখ্য ভূমিকা পালন কৰে ।
ঋতু কাৰিধল – ভাৰতৰ ৰকেট উইমেন
লক্ষ্ণৌত জন্মগ্ৰহণ কৰা, আৰু এম. লক্ষ্ণৌ বিশ্ববিদ্যালয়ত পদাৰ্থ বিজ্ঞানত ড° ঋতু কাৰিধল শ্ৰীবাস্তৱক “ভাৰতৰ ৰকেট উইমেন” বুলি কোৱা হয় । ভাৰতীয় মহাকাশ গৱেষণা সংস্থাৰ (ISRO) এগৰাকী মহাকাশ অভিযন্তা আৰু বিজ্ঞানী ঋতুই চন্দ্ৰযান-২, মংগলযান, আৰু চন্দ্ৰযান-৩কে ধৰি ভাৰতৰ কিছুমান গুৰুত্বপূৰ্ণ মহাকাশ অভিযানত আগশাৰীৰ ভূমিকা পালন কৰিছে । তেওঁ আছিল বিশাল চন্দ্ৰযান-৩ মিছনৰ আঁৰৰ লিডিং লেডী ।
নিধি পোৰৱাল
ইছৰোৰ মহাকাশ অভিযান চন্দ্ৰযান-৩ৰ সফলতাৰ বাবে দায়বদ্ধ মহিলা বিজ্ঞানীসকলৰ ভিতৰত অন্যতম হিচাপে বিশিষ্ট বিজ্ঞানী নিধি পোৰৱালৰ নাম ইতিহাসত লিপিবদ্ধ হ’ব । নিধিয়ে চাৰি বছৰ ধৰি আন্তৰিকতা আৰু নিষ্ঠাৰে কঠোৰ পৰিশ্ৰম কৰিছিল যাৰ ফলত চন্দ্ৰযান-৩ৰ সফলতাত অৰিহণা যোগাইছিল । নিধিয়ে লেণ্ডাৰখনে চন্দ্ৰত নামি অহা মুহূৰ্তটোক “যাদু” বুলি অভিহিত কৰিছে । পোৰৱালে তেওঁৰ সহযোগী কল্পনা কালাহাষ্টী আৰু ঋতু কাৰিধলৰ দৰেই উচ্চাকাংক্ষী মহিলা বিজ্ঞানীসকলৰ বাবে আদৰ্শ হিচাপে কাম কৰে ।
ৰীমা ঘোষ
কলকাতাৰ প্ৰতিষ্ঠিত জাদৱপুৰ বিশ্ববিদ্যালয়ৰ প্ৰাক্তন ছাত্ৰী ৰীমা ঘোষ এগৰাকী ৰবটিক্স বিশেষজ্ঞ, যিয়ে প্ৰজ্ঞান ৰভাৰৰ বিকাশৰ সৈতে জড়িত আছিল । প্ৰজ্ঞান হৈছে ভাৰতীয় মহাকাশ গৱেষণা সংস্থা (ISRO)ৰ দ্বাৰা নিৰ্মিত এখন চন্দ্ৰ ৰোভাৰ । ৰিমা ডাইনেমিক্স, কিনেমেটিক্স, আৰু মেকানিক্সৰ বিশেষজ্ঞ, যিয়ে ৰভাৰ, আন্তঃগ্ৰহ ৰভাৰ অন্বেষণৰ সৈতে জড়িত ৰবটিক্স প্ৰযুক্তিৰ ক্ষেত্ৰত কাম কৰি আহিছে । নিজস্ব পথ পৰিকল্পনা, টেৰামেকানিক্স (চকা-মাটিৰ পাৰস্পৰিক ক্ৰিয়া), বিপৰীত গতিবিদ্যা আদিৰ পৰা আৰম্ভ কৰি অন্বেষণমূলক ৰভাৰৰ বিভিন্ন দিশতো অভিজ্ঞ ৰীমা ।